26.05.2025

Президент Шавкат Мирзиёев раислигида 26 май куни маҳаллий саноатни ривожлантиришга қаратилган устувор вазифалар юзасидан видеоселектор йиғилиши ўтказилди.

Бугун дунёдаги тебранишлар шароитида ҳар бир давлат, аввало, энг кўп иш ўринлари яратадиган соҳаларни ҳимоялаш чораларини кўраяпти. Мамлакатимизда тўқимачилик, қурилиш материаллари, мебелсозлик ана шундай соҳалардир – уларда 1 миллионга яқин аҳоли ишламоқда.

Ўтган 4 ойда юртимизда саноат 6,3 фоизга ўсиб, 290 триллион сўмга етган. Экспорт 20 фоизга ошиб, 6 миллиард 350 миллион долларни ташкил этган.

Йиғилишда маҳаллий саноатни қўллаб-қувватлаш ва ривожлантириш масалалари муҳокама қилинди. Бу борадаги ҳолат туман ва тармоқлар кесимида таҳлил қилиниб, камчиликлар кўрсатиб ўтилди.

Масалан, тўқимачиликда 7 мингга яқин тадбиркор 500 дан зиёд турдаги маҳсулотлар чиқараяпти. Айримлари нуфузли брендларга кийим-кечак етказиб бераяпти.

Лекин кўпчилик сифатга ишлаётгани билан, буни кўрсатиб бера олмаяпти. Ҳозиргача фақат 244 та корхонамизда халқаро сертификат бор, холос. Уларнинг ҳам катта қисми Тошкент ва водий вилоятларида бўлиб, бошқа ҳудудларда бармоқ билан санарли.

Ўзбекистон Президентининг фармонига кўра, нафақат халқаро сертификат олиш, балки корхонани бунга мослаштириш харажати ҳам қоплаб берилиши белгиланган. Бундан фойдаланиб, имкониятларни тадбиркорларга етказиб, ҳар бир вилоятда халқаро сертификатга эга корхоналарни кўпайтириш вазифаси қўйилди.

Давлатимиз раҳбари бу борада муҳим ташаббусни илгари сурди. Ўзбекистонда Миллий брендларни қўллаб-қувватлаш компанияси ташкил қилинади. Унга хориждан бренд-менежер, дизайнер, маркетологлар жалб этилиб, миллий брендларимизни жаҳон бозорига олиб чиқишга кўмаклашилади. Халқаро сертификати бор, рақобатбардош маҳсулотларга сифат белгиси берилиб, дунёда кенг тарғиб этилади.

Юртимизда миллий маҳсулотлар бир жойда сотиладиган савдо марказлари йўқ. Шу боис энди ҳудудларда “Mall of Uzbekistan” мажмуалари барпо этилади. Улардаги савдо дўконлари тадбиркорларга минимал нархда ижарага берилади. Бундай марказлар харидорларга кенг танлов имконини бериб, хорижий туристларга ҳам қулай бўлади.

Ҳозирги мураккаб шароитда ўзимизда бор хомашёни чуқур қайта ишлаб, қўшилган қийматни кўпайтириш – энг асосий масала. Шу мақсадда, тайёр маҳсулот ишлаб чиқарувчилар учун факторинг тизими жорий қилинди, бунга 100 миллион доллар ажратилди.

Шунинг давоми сифатида, энди тўқимачилик корхоналари ип-калавани факторинг асосида соддалашган тартибда сотиб олиши мумкин бўлади.

Маҳаллий саноатдаги яна бир салоҳиятли йўналиш – мебелсозлик. Бу тармоқда 7 минг 500 та корхона ишлаб турибди. Ўтган йилнинг ўзида 920 та янги корхона очилган. Соҳада 6 триллион 700 миллиард сўмлик маҳсулот тайёрланиб, 20 миллион долларлик мебель экспорт қилинган.

Тадбиркорларимиз бундан кўпига ҳам қодир. Шу мақсадда уйдаги ҳунармандликдан саноатлашган босқичга ўтиш истагида юрганлар анча.

Шу боис, энди 5 нафаргача ишчи олганларга якка тадбиркор сифатида мебель ишлаб чиқаришга рухсат берилади. Ушбу фаолиятни бошлаш, кенгайиш истагида юрган ёш тадбиркорларга 7 йилга 5 миллиард сўмгача 18 фоизли кредит ажратилади.

Мебелчиликка ихтисослашган Шароф Рашидов, Янги Наманган, Пастдарғом, Ўрта Чирчиқ, Қува, Бувайда, Юнусобод ва Учтепа туманларида Хонқа тажрибаси асосида мебелчилик марказлари ташкил этилади.

Соҳадаги кичик бизнес вакиллари чет элдан материаллар олиб келишда қийналиши мумкин. Уларга бу борада кўмаклашиш, транспорт харажатларини енгиллатиб, хомашёни арзон етказиб бериш мақсадида ёғоч ва ёғоч материалларини марказлашган ҳолда олиб келиш ташкил этилади. Бунда монополияга йўл қўйилмайди, аксинча бозорда танлов имконияти ошади. Тадбиркорлар нархи ва эҳтиёжига қараб, ушбу арзонлаштирилган ёғочдан ёки бошқа таъминотчидан сотиб олиши, ёки чет элдан ўзи келтириши мумкин бўлади.

Шунингдек, 14 турдаги хомашё, фурнитура, аксессуар учун 3 йил муддатга импорт божи 1 фоиз этиб белгиланади.

Экспорт фаолиятини рағбатлантириш мақсадида мебелчиларга халқаро сертификат олиш харажатининг ҳамда хориждан жалб қилган дизайнер, маркетолог, муҳандис-технологлар иш ҳақининг ярми қоплаб берилади. Халқаро кўргазмаларда ижара пули компенсация қилинадиган майдон ҳозирги 20 квадратдан 40 квадрат метрга оширилади.

Юртимизда азалдан қадрланган заргарлик бугун иқтисодиётда қўшимча драйвер бўлиши мумкин. Ўтган йили бу тармоқда ишлаб чиқариш 200 миллион доллардан ошган, экспорт 17 фоизга ўсиб, 92 миллион долларга етган.

Лекин бу йилига 100 тоннадан зиёд олтин қазиб олинадиган Ўзбекистондаги имкониятларнинг ўндан бири ҳам эмас. Шу боис бу соҳада ҳам қўшимча енгилликлар белгиланди. 

Энди заргарлар ҳам якка тадбиркор сифатида тилла буюмлари савдоси билан шуғулланиши мумкин бўлади. Чет элдан мутахассис олиб келиш харажатининг 2,5 минг долларгача қисми камида 5 нафар шогирд чиқариш шарти билан қоплаб берилади.

Бу соҳада ҳам саноат усулига ўтиш ва миллий брендларни қўллаб-қувватлаш чоралари кўрилади. Хусусан, заргарликда ишлатиладиган ускуналар ва уларнинг бутловчи қисмлари импорт божидан озод қилинади. Навоий ва Олмалиқ кон-металлургия комбинатларидан олтинни бўлиб тўлаш асосида сотиб олиш тартиби яна 3 йилга узайтирилади. Нуфузли брендлар билан ҳамкорликни йўлга қўйиб, уларнинг дизайни ва қолипини олиб келиш харажатининг 30 минг долларгача қисми қоплаб берилади.

Туркия, Дубай ва Миср тажрибаси асосида Тошкент, Андижон ва Хивада заргарлик марказлари очилди. Энди бундай мажмуалар бошқа ҳудудларимизда ҳам босқичма-босқич ташкил этилади.

Заргарларни хомашё билан барқарор таъминлаш учун бу йил биржага чиқариладиган олтин ҳажми 6 тоннадан 8 тоннага оширилади. Барча ҳудудларда олтин захираси яратилади.

Бунга жавобан, тармоқда “яширин иқтисодиёт” улушини қисқартириш, қонуний фаолиятга рағбат чораларини қўллаш бўйича кўрсатмалар берилди.

Бунёдкорлик кўлами кенг бўлган юртимизда қурилиш материалларига талаб юқори. Ҳозирги кунда бу тармоқда 10 мингга яқин корхона фаолият юритмоқда. Эндиги муҳим вазифа сифат ва харидоргирликни таъминлаш.

Шу боис бунёдкорлик ишларида маҳаллий материаллардан кенгроқ фойдаланиш, девелоперларга айланма маблағ учун кредит ажратиш орқали буни қўллаб-қувватлаш зарурлиги қайд этилди.

“Шаффоф қурилиш” платформасида қурилиш материаллари корхоналари реестрини ташкил қилиб, у орқали сифат рейтингини юритиш вазифаси қўйилди.

Маҳсулотлар таннархини туширишда энергия иқтисоди жуда долзарб. Шунинг учун энергия ва ресурс сарфи юқори йўналишларни таҳлил қилиб, тежамкор инновацион ечимларни қўллаш муҳимлиги қайд этилди.

Йиғилишда муҳокама қилинган масалалар юзасидан мутасаддилар ва тадбиркорларнинг таклифлари эшитилди.