20.12.2024

Prezident Shavkat Mirziyoyev 20-dekabr kuni mamlakatimizdagi faol tadbirkorlar bilan uchrashdi. Videoselektor shaklida o‘tgan muloqotda sohani qo‘llab-quvvatlash bo‘yicha yil yakunlari va 2025 yilga mo‘ljallangan rejalar muhokama qilindi.

Uchrashuv avvalida davlatimiz rahbari nutq so‘zlab, bu boradagi asosiy maqsad va natijalarni ko‘rsatib o‘tdi.

– Tadbirkorlikni rivojlantirish – biz uchun strategik vazifa. Bizning tayanchimiz ham, suyanchimiz ham, eng katta kuchimiz ham shu sohada mujassam. Shu bois tadbirkorlarni qo‘llab-quvvatlash markazdan tortib eng quyi bo‘g‘ingacha – barcha rahbarlarning kundalik ishi bo‘lishi shart. Ayniqsa, joylarda hokimlar har bir tadbirkor bilan ko‘proq muloqot qilib, korxonalarga borib, ularning dardi bilan yashashi kerak. Biz katta iqtidor egalari bo‘lgan biznes vakillarini asrashimiz, avaylashimiz zarur. Ular biz uchun juda qadrli insonlar, – dedi Shavkat Mirziyoyev. 

Ushbu ahamiyatdan kelib chiqib, O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti huzurida Tadbirkorlikni qo‘llab-quvvatlash bo‘yicha jamoatchilik kengashi tuzilgan. Bu kengash davlat va tadbirkorlar o‘rtasida ko‘prik bo‘lib, aniq takliflarni bildirib kelmoqda. Joriy yilning o‘zida tadbirkorlar faoliyati uchun g‘oyat muhim bo‘lgan 5 ta qonun, 101 ta farmon va qarorlar qabul qilindi.

So‘nggi yillarda iqtisodiyotimizda pul ko‘paydi. Bu investitsiya loyihalarini barqaror moliyalashtirishga asos bo‘lmoqda. Jumladan, korxonalarning banklardagi mablag‘lari 20 trillion so‘mga oshib, 107 trillion so‘mga, aholi omonatlari 25 trillion so‘mga ko‘payib, 105 trillion so‘mga yetgan.

Yil yakuni bilan ajratilgan jami kreditlar 275 trillion so‘mni tashkil qiladi. 2025-yilda bu 300 trillion so‘mdan oshishi hisob-kitob qilingan. Ayniqsa, kichik biznesga beriladigan kreditlar ulushi hozirgi 28 foizdan 40 foizga oshirilib, 120 trillion so‘mga yetkaziladi.

Tadbirkorlar ehtiyojidan kelib chiqib, banklar 2025-yilda chetdan davlat kafolatisiz 6 milliard dollar olib kelishni rejalashtirgan.

Faktoringga keng yo‘l ochilgani natijasida shu yilning o‘zida 100 million dollarlik bunday xizmatlar ko‘rsatilgan.

Biznes uchun yo‘l, suv, elektr, gaz, temir yo‘l kabi infratuzilmalar uchun bu yil 35 trillion so‘m yo‘naltirilgan. Kelgusi yil yana 43 trillion so‘m rejalashtirilgan.

Korxonalarni barqaror energiya bilan ta’minlash uchun elektr ishlab chiqarish 82 milliard kilovatt soatga yetdi. Bu yil ishga tushgan 6,3 milliard dollarlik 17 ta energiya quvvatlari hisobiga, kelgusi yilda qariyb 90 milliard kilovatt soat elektr ishlab chiqariladi. Bu ishlarni davom ettirib, 2025-yilda yana 6,4 milliard dollarlik 25 ta loyiha doirasida 4,8 gigavatt yangi quvvatlar barpo etiladi.

Hozirgi kunda yurtimizda mustaqil energiya ishlab chiqaruvchilar soni 24 taga yetdi. 2025 yilda ilk bor elektr energiyasining onlayn ulgurji bozori ishga tushadi. Tajriba sifatida Samarqand, Jizzax va Sirdaryodagi elektr tarmoqlari xususiy sektorga beriladi. 

Turizm sohasi ham rivojlanmoqda. Tadbirkorlarning 6,5 trillion so‘m sarmoyasi bilan 24 ming o‘rinli mehmonxonalar ishga tushdi. Kelgusi yilda mehmon o‘rinlari yana 30 mingga oshadi. Bu yil ishga tushgan 17 ta yirik savdo va turistik maskan yoniga kelasi yili yana 25 ta shunday majmualar qo‘shiladi.

Savdoni rivojlantirish bo‘yicha alohida kompaniya tashkil etilib, eksportni moliyalashtirish uchun 350 million dollar berildi. Natijada bu puldan berilgan har 1 dollar orqali tadbirkorlar 6 dollarlik eksport qildi. Kelasi yil yana 300 million dollar yo‘naltiriladi.

Tadbirkorlar bu yili 11,5 trillion so‘mlik 3 mingta davlat mulki va 4 ming gektar yerni sotib olib, biznesini boshladi. Kelgusi yil yana 4,5 ming bino va 6 ming gektar yerlar tadbirkorlarga taklif qilinadi.

Uzoq yillardan beri davlat monopoliyasida bo‘lgan yo‘llarni ta’mirlash va saqlashga xususiy sektorni jalb qilish kengaytiriladi. Bu yil 260 kilometr yo‘llarni saqlash ishlari tadbirkorlarga berildi. Kelasi yili bu 3 ming kilometrga yetkaziladi. Osiyo taraqqiyot banki ishtirokida 86 ta tumanda quriladigan 841 kilometr yo‘llar to‘liq mahalliy pudratchilar tomonidan amalga oshiriladi.

Temir yo‘l sohasida raqamlashtirish va operatsion samaradorlikni oshirish hisobiga, yuk tashish muddatlari 40 foizga qisqardi. Muhimi, stansiyalarda yuklarni to‘lovsiz tushirish vaqti 2 soatdan 3 kunga uzaygani uchun tadbirkorlar yiliga 57 milliard so‘m tejayapti.

Aviatsiya sohasida xususiy kompaniyalar soni 14 taga yetdi. Qo‘shimcha 6 ta yuk va 16 ta yo‘lovchi havo kemasi olib kelindi. Buxoro, Namangan aeroportlari xususiy sheriklikka berildi, Andijon va Urganch aeroportlari bo‘yicha tender davom etayapti.

Davlatimiz rahbari qulay va jozibador biznes muhitini saqlab qolish uchun barqaror soliq siyosati yuritilishini ta’kidladi. 

Jumladan, hozirgi kunda budjet tushumlari qanchalik zarur bo‘lmasin, asosiy soliqlar bo‘yicha stavkalar o‘zgarmaydi. Shuningdek, 1 yanvardan boshlab, yer yoki davlat mulki qo‘shilgan qiymat solig‘isiz sotiladi, mobil aloqa uchun aksiz solig‘i bekor qilinadi. Shahar chegarasidagi qishloq yerlariga 2 karra yer solig‘ini hisoblash to‘xtatiladi. Nashriyot korxonalari foyda solig‘ini to‘lashdan 5 yilga ozod etiladi.

Bundan tashqari, IT-park rezidentlariga barcha turdagi soliqlarni to‘lashdan ozod etish bo‘yicha imtiyozlar 2040 yilgacha uzaytiriladi. Xususiy maktab va bog‘chalar, xorijiy o‘qituvchi va mutaxassislar uchun berilgan barcha soliq imtiyozlari 2030 yilgacha amal qiladi.

Ma’lumki, O‘zbekistonning Jahon savdo tashkilotiga a’zo bo‘lish jarayoni yakuniy bosqichga kirayapti. Iqtisodiyotda bu tashkilot qoidalariga zid bo‘lgan imtiyozlar bekor qilinayapti. Shu bois tadbirkorlarning adolatli raqobat muhitida ishlashi uchun barcha sharoitlar yaratilishi aytildi. 

Biznes uchun transport va logistika masalasi juda muhim. Shu bois qo‘shni davlatlar bilan kelishilib, “Xonobod”, “Mingtepa”, “Qorasuv” va “Uchqo‘rg‘on” chegara postlari tiklandi. Kelgusi yilda “G‘ishtko‘prik”, “Navoiy”, “Dovut-ota”, “Shovot” va “Gulbahor” chegara postlarida qo‘shimcha koridorlar qurilib, o‘tkazish quvvati 5 karra oshiriladi. 

Umuman, murakkab geosiyosiy sharoitga qaramay, bu yil mamlakatimiz iqtisodiyoti 6,3 foizga oshib, 111 milliard dollardan ko‘paydi. Sanoat, qishloq xo‘jaligi va xizmatlar sohasiga 38 milliard dollar investitsiya kirdi, eksport 26 milliard dollardan oshdi.

Davlatimiz rahbari bu natijalarda, aholini ish bilan ta’minlash va kambag‘alchilikni qisqartirishda tadbirkorlarning o‘rni katta ekanini ta’kidlab, ularga minnatdorlik bildirdi.

Bu sur’atni davom ettirib, kelgusi yilda yalpi ichki mahsulotni 120 milliard dollarga va eksportni 30 milliardga yetkazish, 42 milliarddan ziyod investitsiya jalb etish mo‘ljallanmoqda.

Bu marralarga erishish uchun tadbirkorlikka yanada keng imkoniyatlar berish zarur. Uchrashuvda shular haqda fikr almashildi. Tadbirkorlar biznes qoidalarini soddalashtirish, xomashyoni chuqur qayta ishlab, yuqori qo‘shilgan qiymat va eksportni keskin oshirish bo‘yicha takliflarini aytdi. Barcha fikr-mulohazalar ochiq muhokama qilinib, kerakli chora-tadbirlar belgilandi. 

Avvalo, xususiy sektorda ishlovchi odamlarning daromadini ko‘paytirish muhimligi ta’kidlandi. Shu maqsadda, kamida 2,5 million so‘m oylik maosh to‘laydigan, 15 foiz ishchisi ehtiyojmand oiladan bo‘lgan, tayyor mahsulot chiqaruvchi to‘qimachilik va charm korxonalariga yengilliklar beriladi. Ularning foyda solig‘i ham, ishchisining daromad solig‘i ham 1 foiz bo‘ladi.

Davlatimiz rahbari shunday ijtimoiy mezon asosida boshqa tarmoqlarga ham qulaylik yaratishga tayyorligini bildirdi.

Endi tadbirkorlar bank krediti bilan cheklanib qolmasdan, xalqaro standartlarga moslashib, chetdan mustaqil mablag‘ olib kelishi kerak. Buning uchun xalqaro konsalting kompaniyalarini jalb qilib, tadbirkorlarning tashqi moliya bozorlariga chiqishiga ko‘maklashuvchi markaz ochilishi aytildi.

Yurtimizda ishchilari 5 mingdan ziyod, yillik daromadi 1 trillion so‘mdan oshgan 142 nafar “chempion” tadbirkor bor. Ular “bir tarmoqdan – ko‘p tarmoqli” korporatsiyaga aylanib, yondosh sohalar rivojiga ham katta hissa qo‘shayapti.

Bunday salohiyatli tadbirkorlarni qo‘llab-quvvatlab, boshqalarni ham ergashtirish maqsadida ularga yer va binoni to‘g‘ridan to‘g‘ri berish, davlat korxonalarini ham uzoq muddatga boshqaruvga topshirish mumkin bo‘ladi.

Ma’lumki, dunyodagi 10 ta eng boy kompaniyaning 7 tasi axborot texnologiyalari va moliyaviy xizmat sohalaridan chiqqan. Yurtimizda ham bunday kompaniyalar ko‘payishi uchun qulayliklar oshiriladi. Xususan, ularga tadqiqot va rivojlanish markazlari (R&D) uchun laboratoriya jihozlarini, texnologik uskunalarni bojsiz olib kelishga ruxsat beriladi.

Mamlakatimizdagi mingga yaqin konlarda 100 dan ortiq turdagi mineral xomashyo zaxirasi mavjud. Ularning negizida yuqori qiymatli mahsulotlar tayyorlanishi uchun yanvarda 400 ta yangi kon auksionga chiqarilishi ma’lum qilindi.

Paxta va g‘alladan qisqaradigan yerlar 50 gektargacha yirik lotlarda auksionga qo‘yilib, sanoatlashgan plantatsiya qilish uchun professional investorlarga sotiladi. Bu yerlardagi 20 sotixgacha maydonda shok usulida muzlatish, saralash va qadoqlash sexlari qurishga ruxsat beriladi.

Tadbirkorlikka oid qonunchilikni Jahon savdo tashkiloti va zamon talablariga moslashtirish maqsadida yangilangan Bojxona kodeksi loyihasi ishlab chiqilishi belgilandi.

Uchrashuv yakunida davlatimiz rahbari tadbirkorlarning loyiha va tashabbuslarini qo‘llab-quvvatlashga doim tayyorligini ta’kidladi. 

– O‘zbekistonda tadbirkorlik harakati orqaga qaytarib bo‘lmaydigan katta kuchga aylandi. Biz davlat miqyosida qanday katta maqsad va vazifalarni o‘z oldimizga qo‘ymaylik, ularni amalga oshirishda butun xalqimiz bilan birga, avvalo, sizlarga tayanamiz. Tadbirkorlarimiz qancha boy bo‘lsa, xalqimiz shuncha farovon yashaydi, davlatimiz shuncha qudratli bo‘ladi. Tadbirkorning yutug‘i – bu butun xalqimizning yutug‘i, – dedi Prezident.